Często w rodzinie alkoholowej najbardziej cierpi dziecko. Problemy dziecka, które żyje na co dzień z alkoholikiem wpływają bezpośrednio na jego sytuację w szkole, w środowisku rówieśniczym oraz mają głębokie odbicie w jego dorastaniu. Potrzeby miłości, zaufania, bezpieczeństwa przesłania lęk, zagrożenie, wstyd, gniew i poczucie krzywdy. Często są ofiarami przemocy fizycznej i psychicznej, a niejednokrotnie nadużyć seksualnych.
Brak przewidywalności pijącego rodzica sprawia, że dzieci czują się zagubione – dom przestaje być schronieniem. Według B. E. Robinsona dziecko z rodziny alkoholowej 90% energii skupia na pijącym rodzicu i próbach stabilizacji i panowania nad swoim życiem. Trudne warunki mieszkaniowe i kłopoty finansowe sprawiają, że dziecko nie ma dostatecznych środków na zakup pomocy szkolnych, podręczników, ubrań. Bardzo ważne jest aby osoby, które mogą pomóc potrafiły rozpoznać symptomy zachowań, które potencjalnie występują u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Ważną rolę odgrywają tu nauczyciele, wychowawcy i opiekunowie w placówkach. Obserwując i przeprowadzając dyskretny wywiad z dzieckiem i rodzicami zastanówmy się nad poniższymi zachowaniami:
Symptomy behawioralne:
1. Trudności z koncentracją uwagi
2. Powtarzające się nieobecności
3. Słabe stopnie/ brak odrobionych zadań domowych
4. Niskie wyniki w standardowym teście na inteligencję i w testach będących sprawdzianem postępów w nauce
5. Nagłe zmiany zachowania (raz ciche i zamyślone, za chwilę zgrywa się, chce zwrócić na siebie uwagę)
6. Oznaki zaniedbania, maltretowania (siniaki, rany, obrzęki)
7. Zachowania kompulsywne (objadanie się, dążenie do zajmowania pierwszego miejsca w każdej dziedzinie, zażywanie substancji psychoaktywnych)
8. Nieśmiałość i unikanie kontaktu z innymi dziećmi
9. Kłótliwość, niechęć do współdziałania z nauczycielami i kolegami
10 Nieustanne kłopoty ze zdrowiem (bóle głowy, bóle brzucha)
Symptomy psychologiczne:
1. Niska samoocena
2. Niepokój
3. Peszenie się z byle powodu
4. Tłumiona złość
5. Postrzeganie problemów jako czegoś, na co samemu nie ma się wpływu
6. Brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
7. Skłonność do depresji
8. Lękliwość bez powodu
9. Smutek i przekonanie o własnym nieszczęściu
10 Kłopoty z przystosowaniem się do zmian w rutynowym programie zajęć.
